Baltık Denizi üzerinde son yıllarda ciddi artış gösteren GPS sinyal karıştırma olaylarının kaynağının Rusya olduğu iddia ediliyor. İsveç Ulaştırma Ajansı (STA), sivil havacılık için bir güvenlik riski oluşturan söz konusu faaliyetlerin “günlük rutin” hâline geldiğini iddia etti.
TEHLİKE BÜYÜYOR: RAKAMLAR KONUŞUYOR
İsveç Ulaştırma Ajansı’nın kamuoyuyla paylaştığı verilerine göre, 28 Ağustos 2025 tarihine kadar kaydedilen GPS karıştırma operasyonlarının sayısı 733’e ulaştı. Bu rakam, 2023’ün tamamında kaydedilen 55 vakanın çok üzerinde. Sinyal karıştırmanın jeopolitik gerilimlerin yüksek olduğu bölgede hem havacılığı hem de denizciliği etkilediği belirtiliyor.
VON DER LEYEN’İN UÇAĞI DA HEDEF OLDU
GPS karıştırma konusunda uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken son olay, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın Pazar günü Bulgaristan’a giderken GPS sinyallerinde yaşadığı karışıklık oldu. Avrupa Komisyonu sözcüsü yaşanan olayı “Rusya’nın bariz müdahalesi” olarak nitelendirdi. Ursula von der Leyen’in uçağının maruz kaldığı operasyon sonucunda pilotlar, uçağı kağıt haritaları kullanarak güvenli bir şekilde indirmişlerdi.
RUSYA İDDİALARA CEVAP VERDİ
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, iddialar hakkında “hezeyan” olarak nitelendirdi. Beri yandan GPS operasyonları geçen Haziran ayında İsveç, Estonya, Finlandiya, Letonya, Litvanya ve Polonya, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) Konseyi’ne konuyu taşınmış ve ICAO Konseyi, durumdan “BÜYÜK ENDİŞE” duyduğunu belirterek, Rusya’dan “uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesini ve karıştırmaların derhal sona ermesini sağlamasını” talebinde bulunmuştu.
İsveç Ulaştırma Ajansı tarafından yapılan son açıklamada ise ICAO Konseyi’nin çağrısına rağmen operasyonlarda azalma dahi yaşanmadığı belirtildi.
GÜVENLİK Mİ, STRATEJİ Mİ?
Avrupalı bürokrat ve akademisyenler “elektronik harp taktiği” olarak adlandırkları bu ve benzeri operasyonların, Kremlin’in bölgede düzensizlik yaratma ve Avrupa güvenliğini baltalama stratejisinin bir parçası olduğunu öne sürüyorlar.
İsveç Ulaştırma Ajansı Havacılık Dairesi Başkanı Andreas Holmgren gün içinde yaptığı açıklamada GPS operasyonlarının başlangıçta uluslararası sularda İsveç hava sahasının doğu kısımlarıyla sınırlı iken zaman içinde genişleyerek İsveç kara ve sularını da etkileyecek bir genişleme eğiliminde olduğunu belirtti.
UÇUŞ GÜVENLİĞİ NE DURUMDA?
GPS karıştırma girişimleri, uçaklardaki navigasyon sistemlerini etkileyerek çarpışma veya istemsiz yere/engele çarpma riskini arttırıyor. Hava güvenliği uzmanların bir kısmı ise ise modern uçakların yalnızca GPS’e bağımlı olmadığını, ataletsel navigasyon sistemleri (INS) ve diğer destekleyici sistemlerle uçuşun güvenle sürdürülebileceğini iddia etmekteler.
İngiltere sivil havacılık otoritesi The Civil Aviation Authority (CAA) sinyal karıştırmanın genellikle çatışma bölgeleri yakınında askeri faaliyetlerin yan ürünü olarak gerçekleştiğini, mutlaka kasıtlı bir saldırı olarak yorumlanmaması gerektiği görüşünde.
